No taxation without representation

Het waterschap – in het westen van het land ook wel Hoogheemraadschap genoemd – behoort tot de oudste instituties van het land. Overheden, landeigenaren en gewone burgers werkten erin samen om dijken te onderhouden en de waterhuishouding te reguleren. Dat alles gebeurt door een gekozen bestuur onder leiding van een dijkgraaf. Het bestuur wordt gekozen , de dijkgraaf door de Kroon voor zes jaar aangewezen. De organisatie heft eigen belastingen.

Een van de oudste waterschappen is het Hoogheemraadschap Rijnland. Dat werd in de dertiende eeuw gevormd toen de monding van de Oude Rijn verstopt raakte en er rond Leiden wateroverlast ontstond. Daarop sloegen de buurtschappen die daar last van hadden de handen ineen: het eerste Hollandse poldermodel was een feit.

In 1850 telde Nederland maar liefst 3.500 waterschappen. Een eeuw later waren het er nog altijd 2.500. Wanneer volgend jaar het waterschap Zeeuwse Eilanden fuseert met dat van Zeeuws Vlaanderen, is de fusiegolf voltooid, en zijn er nog 26 waterschappen over.

De Volkskrant zaterdag 27 november 2010; Het Vervolg

De waterschappen kennen nu het hybride systeem van rechtstreeks gekozen bestuurders en voorbestemde plekken voor vertegenwoordigers van belangengroeperingen. Bij Waterschap De Dommel zijn er 30 zetels te verdelen, waarvan er 3 + 3 + 2 gereserveerd zijn voor respectievelijk de boeren, de bedrijven en de eigenaren van natuurterreinen.

De gekozen bestuurders zijn afkomstig van de landelijke politieke partijen (CDA, PvdA, VVD) en er zijn een aantal specifieke waterschapspartijen zoals WaterNatuurlijk, Werken aan Water en de Algemene Waterschapspartij.

Dit bijna-democratische model is op feestjes en partijen al moeizaam uit te leggen!

Rond de verkiezingen van de Tweede Kamer is er volop discussie ontstaan over ‘bestuurlijke drukte’, het ‘wegstrepen van bestuurslagen’ en daarmee ook het voortbestaan van een functionele overheid als de waterschappen.
VVD, CDA en de gedogende PVV hebben nut en noodzaak van de waterschappen onderkend. Maar het debacle van de waterschapsverkiezingen van twee jaar geleden (opkomst van ongeveer 20%): dat niet weer! Ze zetten op indirecte verkiezingen, vanuit de gemeenteraden.
Aardige bijkomstigheid: de winnaar van de vorige verkiezingen – WaterNatuurlijk – kan worden afgeserveerd en regeringspartij CDA kan wederom de eerste positie betrekken.

Gisteren was WaterNatuurlijk bijeen in Utrecht en onder meer met een motie van de Brabantse fracties van WaterNatuurlijk en het regio bestuur werd er besloten de barricaden te gaan betrekken tegen de indirecte verkiezingen. Wij, WaterNatuurlijk, zetten in op directe verkiezingen en ja, bij voorkeur samen met de gemeenteraadsverkiezingen.
Ook dan staat WaterNatuurlijk voor een stevige opgave om zich te profileren, maar het moet kunnen met de partij, die bij uitstek het verbindende element vormt tussen burgers en het waterschap!