 |
| Eindhovens Dagblad okt 2010 |
Inrichtingsvisie Beekloop en Keersop
Volgens de inrichtingsvisie Beekloop en Keersop (2007) zou dertien miljoen geïnvesteerd gaan worden in de natte natuurparel en Natura 2000 gebied. De visie omvat het gehele stroomgebied van de Keersop en de Beekloop, inclusief de bovenlopen. Het is een integrale visie op het duurzaam herstel van de waterhuishouding in nauwe relatie tot de omliggende ecologische hoofdstructuur. Belangrijke thema’s hierbij zijn:
- beekherstel;
- waterberging;
- waterconservering;
- verbetering van de waterkwaliteit;
- vermindering van verdroging;
- natuurontwikkeling en realisering van ecologische verbindingszones;
- behoud en versterking van cultuurhistorische en landschappelijke waarden.
Keersop
De Keersop behoort voor zowel vissen als macrofauna tot een van de rijkste laaglandbeken van ons land. Dit komt door de unieke combinatie van kalkhoudend en snelstromend water en een bodem van grind en zeer grof zand. Er komen ruim 20 soorten vissen en maar liefst 200 soorten macrofauna in de beek voor.
De Keersop is aangemeld als Europees Habitatgebied (Natura 2000 Leenderbos, Groote Heide & De Plateaux) voor de zeldzame beekprik en de drijvende waterweegbree. Vanwege de hoge natuurwaarden heeft het herstel en behoud van het gehele Keersop-systeem de hoogste prioriteit bij Waterschap De Dommel.
Beekprik
De beekprik brengt circa 2,5 tot 6,5 jaar, maar wellicht in sommige populaties tot 20 jaar, van haar leven door als larve. In die fase ontbreken de ogen en het dier heeft een bruingrijze tot lichtroze kleur.
Deze larven leven ingegraven in de beekbodem waar ze hun kop bovenuit steken en zo voedsel uit het water filteren. In deze levensfase zijn de vissen over het algemeen te vinden in de slib- en detritusrijke delen van stromende beken; in de praktijk zijn dat meestal de binnenbochten van meanders. Er wordt aangenomen dat ze in deze periode erg honkvast zijn en zelden de plek waar ze zich dan bevinden verlaten.
Na enkele jaren als larf te hebben doorgebracht metamorfoseert de beekprik in de herfst tot een volwassen individu.
De vissen krijgen een zilverachtige glans en het maag-darmstelsel is gedegenereerd. De dieren hebben nu nog maar een korte periode te leven; ongeveer een half jaar. Het belangrijkste doel tijdens deze levensfase is de voortplanting die in de lente plaatsvindt als het water een voldoende hoge temperatuur van minimaal 9° C heeft behaald. De volwassen dieren zoeken daarvoor stroomopwaarts gelegen geschikte paaigebieden
op. Deze bestaan uit relatief kale beekbodems waar voldoende fijn zand en fijn grind aanwezig is. Dit paaien gebeurt overdag op zonnige dagen, waarna de volwassen
dieren sterven. De na twee weken uit de eieren gekomen larven laten zich met de stroming meevoeren tot ze op geschikte locaties belanden.
Bureau Viridis werd ingeschakeld toen alle nieuwe meanders gegraven waren en de oude stukken beekloop gedempt moesten worden. De beekprikken in die stukken moesten zo volledig mogelijk gevangen worden en overgezet worden in de nieuwe stukken beek met de goede habitats. Zo’n 1300 dieren werden geëvacueerd.
Zandkoppen in de beek
Als gevolg van bovenstroomse graafwerkzaamheden, versterkt door de aanwezigheid van vegetatie in de beek verzandde deze op sommige plaatsen. Deze zandkoppen droegen bij aan een opstuwing van het water in de beek en dat leidde tot overlast in de belendende landbouwgebieden. 3 of 4 ondernemers dienden een schadeclaim in en de totale groep klagers was zo’n 10 man groot.
Hoe gaat dat met de functie landbouw, aangrenzend aan natuurgebieden, in dit geval van Europese statuur?
In het veld is de prioritaire natuurstatus goed te herkennen. (Veldbezoek 21 mei 2011.) Overal zijn de nieuwe natuurgebieden te zien (bosschages, overstromingsgebieden, nieuwe meanders, wandelpaden, …) en de landbouw marginaliseert. Bij de Keersop heb ik overwegend weiland gezien met begrazing. De graslanden zijn relatief soortenrijk en zijn zeker geen monocultures van Engels raaigras. Kapitaalintensieve teelten zijn er niet. Pas nabij de brouwerij van Dommelsch Bier zag ik een eerste aardappelakker …
De bovenstaande waarneming is komt overeen met de bedoelingen in bijvoorbeeld het provinciale waterplan.
1. Daar waar verweving optreedt van landbouw met de functie natuur, volgen de teelten peil en bodem/grondsoort;
2. Met inrichtingsmaatregelen wordt zo mogelijk (vernattings)schade voorkomen;
3. Tenslotte kan de ondernemer schadeclaims indienen.
Beekbeheer
Vanzelfsprekend kwamen de schademeldingen binnen bij beheer & onderhoud (in het najaar en in het voorjaar); pragmatisch koos men er voor om een aantal zandkoppen te gaan verwijderen. Dat gebeurde enigszins haastig; de klus moest geklaard zijn voor het paaiseizoen. Een waterschapsecoloog gaf advies en in het veld liep iemand mee om eventuele vissen in de specie terug te zetten.
Wat ging er mis?
De kraanmachinist beperkte zich niet tot ‘enkele zandkoppen’ maar herstelde het profiel over de volledige lengte van de beek (10 km). Ik bezocht het terrein en ik begon bij de Vlieterdijk onder Bergeijk. Langs de beek, door het beboste natuurterrein, bevond zich een grindig schouwpad. Verder was er weinig waar te nemen. We bezochten alle kruisingen van de beek met (onverharde) wegen. Was dat schouwpad wel een schouwpad? Onder Westerhoven werd het gruwelijke feit pas duidelijk. Het ‘schouwpad’ was afkomstig van de beekbodem en in een dik pakket van enkele meters breed uitgesmeerd. Overal in de weilanden herkende ik dezelfde strook, die inmiddels omgewerkt was.
Het hele habitat van de beekprik lag op de oever …
Waterschap De Dommel is direct of indirect verantwoordelijk voor de instandhouding van deze ernstig bedreigde soort. RAVON (Rob van Westrienen) meldt dat dit al de tweede keer is en dient een klacht in bij de watergraaf.
Het waterschap laat een feitenrelaas op stellen om hiervan te kunnen leren … Staatsbosbeheer (Harrie Hekhuis) ziet het waterschap vooralsnog als een belangrijke partner bij het natuurherstel en –beheer en wacht het vervolg af.
Bij de BMF komen de eerste vragen en opmerkingen binnen. De fractieleider van WaterNatuurlijk komt er mee in verlegenheid.
2500 beekprikken belandden op de oever en werden tussen de specie uitgepeuterd. Hoe verhoudt zich dit met het precisiewerk van Viridis?
Als dagelijks bestuurder van Waterschap De Dommel, als gekozen bestuurder voor WaterNatuurlijk, schaam ik me kapot! En maar leuke verhalen vertellen over biodiversiteit, over de grote gele kwikstaart als ambassadedeursoort, portefeuillehouder Natuurlijk Water, …
Met het vele en goede werk kreeg Waterschap De Dommel een goede naam op het gebied van natuur en landschap, van natuurherstel en –beheer en die raakt nu zwaar beschadigd.
Hoe is het mogelijk? Wat nu?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten