Manifest 9

Op aanraden van een mede-cursist van onze kunstcursus bezochten we op deze druilerige zondagmiddag de voormalige steenkolenmijn van Waterschei-Zwartberg. Een industrieel monument, dat van 2 juni tot 30 september onderdak biedt aan Manifesta 9 'The Deep of the Modern'. Het ad hoc ontstane fotoverslagje - klik op de onderstaande link - geeft er blijk van dat beide aspecten, het monument en de expositie, gelijkelijk aandacht trokken.

Manifest 9 in Waterschei Genk

Oortjeshekken

Reuzenbalsemien

In de serie invasieve exoten vandaag de reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera). Voor ons was het geen verrassing: het dal van het Merkske is overgroeid met deze Himalayan Balsam (E). En niet alleen het dal van het Merkske: ook op andere plaatsen in Baarle-Nassau kom je de soort abudant tegen.
De vegetatiekundigen zullen een nieuw bostype moeten gaan beschrijven: populierenaanplant met dominante ondergroei van reuzenbalsemien. (Grote brandnetel ging de concurrentie zo nu en dan aan ...).

Dit is toch een probleem van een andere orde dan de lokale dominantie van Japanse duizendknoop en diens verwanten. En ... is het een probleem?
Bestrijding is redelijk goed mogelijk door de planten te maaien voor de zaadvorming. De terreinen moeten dan wel toegankelijk zijn.

De plaatselijke imkers hebben de balsemienen ook gevonden: bijenvolken stond in het gebied en de bijen vlogen volop op de balsemienen, die geurden van de nektar.

Muskusratten- en beverrattenbestrijding

Afbeelding beverrat
invasieve-exoten.nl

‘Invasieve exoten’: Amerikaanse nerts, Canadese gans, Italiaanse kamsalamander, diklipgrondel en Japanse duizendknoop zijn nieuwkomers in de natuur, waarbij de (moedwillige) introductie de nodige vragen oproept.

Sommige soorten verbreiden zich exponentieel, soms worden ze lokaal dominant en soms concurreren ze verwante inheemse soorten weg. Soms brengen ze ziekten mee, waar de inheemse soorten niet tegen zijn opgewassen. Denk maar aan de rivierkreeften.

Als waterschapsbestuurder maak ik deel uit van de stuurgroep muskusrattenbestrijding. Muskusratten en beverratten zijn ook exoten en worden bestreden omdat ze de waterveiligheid ondermijnen door het graven van dijken en kades. Kantonniers, rivierwerkers, loonwerkers en boeren lopen risico’s om met hun onderhoudsmachines in het water te kantelen omdat ze wegzakken in complexen van holen en nesten.

In 2011 werden in Brabant 5760 muskusratten en 36 beverratten gevangen. Het gemiddelde ligt rond de 3000 muskusratten/jaar. In 2010 is er een flinke doorbraak geweest, omdat een deelgebied in West-Brabant tijdelijk ‘onbewaakt’ was, maar die uitschieter in aantallen is intussen gefixeerd.

Het aantal beverratten is letterlijk gedecimeerd ten opzichte van 10 jaar geleden. Deze dieren komen binnen via de Maas en de Limburgse collega’s hebben de populatie onder controle gekregen.

Nog wat feitjes: de drie Brabantse waterschappen hebben een 30-tal (fte’s) muskusrattenbestrijders in dienst en de bestrijding kost indicatief 2 miljoen euro/jaar.

Vanuit de Dierenbescherming en bijvoorbeeld ook de Partij voor de Dieren is er kritiek op het vangen en doden van muskusratten en beverratten. Bij de bestrijding worden per ongeluk ook andere dieren gevangen en gedood. De enige serieuze aantallen worden overigens gevormd door bruine ratten en woelratten …

De waterschappen onderzoeken methoden van vangen en doden, overwegen proeven met niet-bestrijden (onbedoeld vond zo’n experiment al plaats in de Oostvaardersplassen) en staan daarmee kritisch in de rol, die ze van de provincies overnamen.

www.invasieve-exoten.nl

Jaarverslag dassenpopulatie in de Loonse en Drunense Duinen en omgeving

Eerlijk gezegd had ik niet zo’n beeld van de dassenpopulatie in Midden-Brabant, maar het aantal dieren wordt op 90 (31 dec 2011) geschat, verdeeld over 28 bewoonde burchten. Het aantal nam met 7 dieren toe, ten opzichte van het jaar daarvoor. 9 dieren werden dood gevonden als verkeersslachtoffer.

Als de dassen ook tot de big five van Johan van den Hout, Gedeputeerde Natuur Noord Brabant, horen (das of otter … zeg nou zelf) dan is een mooi begin gemaakt met de procesnatuur. Of toch niet? Dassen zijn weer van die beesten, die het vooral goed doen op de grens van het natuurlandschap en het cultuurlandschap. Met betrekking tot het cultuurlandschap: er moet immers ook gevreten kunnen worden! Daarmee is de das misschien toch meer een representant van de ‘boekhoudnatuur’, van weilanden, hooilanden, boomgaarden, tuinen en akkertjes, zonder pesticiden.

Platvis

Gisteren bezocht ik met een ambtelijke werkgroep (Waterpoort) een tarbot-kwekerij in Stavenisse. Dat is de tweede zeevis-kwekerij in korte tijd. 

De eerste was een tong-kwekerij bij de Zeeland-brug. Die gebruiken gezuiverd Oosterschelde water om hun visjes in op te kweken. In het vervuilde water groeien vervolgens zeepieren op en daarna gaat het water – min of meer gezuiverd – terug in de Oosterschelde.

Het bedrijf in Stavenisse kweekt tarbotten. Daarvoor pompen ze zout grondwater op (300 m diepte). Ook dat water raak verontreinigd door de vissen en deze ondernemer heeft een indrukwekkende zuiveringsinstallatie waarmee het water optimaal benut kan worden (recycling). Het water moet voortdurend aangevuld worden en vanzelfsprekend ook weer afgevoerd. Het water wordt afgevoerd door een kwekerij van zeekraal en zeeaster (Z: lamsoor).

De ondernemer is niet alleen een boer, die zeevis kweekt op het land. Hij verklapte ook civieltechnisch ingenieur te zijn met veel verstand van waterzuivering …

Twiggy

In heel Brabant verenigen bewoners zich in locale energiecoöperaties. Soms wil men gezamenlijk groene energie inkopen, een andere keer zonnepanelen aanschaffen of een windmolen installeren. In het westbrabantse is vooral Energiek Moerdijk actief. Ze organiseerden een EnergieCafé in Fort de Hel (Willemstad) en de uitbater, Frank Kastelein, regelde bij de lokale Renaultdealer een elektrisch bestelautootje, een scooter en de hierbij afgebeelde Twizy.

Het model van een netwerk aan lokale coöperaties, overkoepeld door een landelijke club met technische kennis, juridische en fiscale knowhow is aansprekend. In Waterpoort is Bergen op Zoom bestuurlijk trekker van ‘energietransitie’ en wat mij betreft zouden de coöperaties een van de peilers kunnen zijn.

Bandol (Côte d'Azur F)

Het moet geholpen hebben dat wij in de meivakantie als Hollande(rs) rond hebben gelopen aan de Côte d'Azur: het cadeautje van Ben en Niekje voor ons 25 jarig huwelijk!

https://picasaweb.google.com/109698051956175107335/MeivakantieBandolF

https://picasaweb.google.com/109698051956175107335/Merkske201222April

Merkske Baarle-Nassau

https://picasaweb.google.com/109698051956175107335/Merkske201222April

Groeve Boudwijn Ossendrecht

http://www.brabantsewal.nl/client/doc/groeve.planvanaanpak.pdf

http://www.namiro.nl

BN DE STEM  (Bewerkt)

OSSENDRECHT- Ook het conserveren van het aardkundig monument – een wand waarin de ontstaansgeschiedenis van de Brabantse Wal is af te lezen – aan de rand van het terrein staat op een laag pitje. En da's jammer, vindt Jim de Blank, voorzitter van natuurvereniging Namiro. Hij hoopt dat een derde partij opstaat, die zich in wil zetten voor het behoud van het monument, ontstaan door afgravingen voor de voormalige steenfabriek Boudewijn. Op dit moment ligt de wand bedolven onder een laag zand van 15 meter dik "De eigenaar van de wal, Dienst Landelijk Gebied, heeft zelf geen geld om het monument te behouden en zij hoopt op hulp van Vestia*. Maar gezien de situatie waar Vestia nu in verkeert, kan het nog wel jaren duren voordat de wand eindelijk weer zichtbaar wordt. Zo zonde, want dit is echt uniek. De wal laat mensen zien hoe twee miljoen jaar geleden de Brabantse Wal ontstond. Laag voor laag."

(*: Vestia zou hier woningen gaan bouwen en ook een hotel met 100 bedden ... De corporatie investeerde 7 miljoen in het terrein.)

De Blank hoopt daarom op hulp van buitenaf. Vooral de gemeente kan van belang zijn, meent de voorzitter. "Misschien kan de gemeente de wand onderdeel maken van het provincieproject Landschap van Allure, waar de Brabantse Wal al onder valt. Of misschien zijn er wel Europese geldpotjes die soelaas kunnen bieden. 

Als bestuurder van de Kon. Ned. Heidemaatschappij had ik een oriënterend gesprek met Jim de Blank. Het financiële debacle gaan wij niet oplossen, maar wellicht kunnen wij als KNHM een handje helpen in het mobiliseren van andere stakeholders en bovendien de gemeenschap van Ossendrecht (Woensdrecht) hier meer bij betrekken.

Overigens is het stil liggen van het project geen bedreiging voor de wal zelf. Verdere erosie is niet aan de orde, meent De Blank. "Er ligt 15 meter zand bovenop. Fietsers en wandelaars maken nu volop gebruik van de wal en dat kan prima. Zo'n laag zand rij je er niet zomaar af. Zolang de wal bedolven is, kan de toestand niet verslechteren."

De natuur trekt overigens haar eigen plan (Ossendrecht ligt op de grens met Vlaanderen ...). Het terrein is een oase van rust en een heischraal landschap ontwikkelt zich. Het is mooi om te zien hoe zandzegge het voorwerk doet door het zand vast te leggen. 

Clean Desk Policy

 

Ik kon het niet laten ... vrijdagmiddag ... het rijk alleen op kantoor ...

Avant Garde

De Natuur

Verdreven uit een leeggeviste zee
trekken de meeuwen naar de stad
waar ze de aanval openen op vuilniszakken
bij de automatiek staat een reiger op wacht
elders drentelen eksters rond een doodgereden duif

Ook dit is natuur, in zijn algemeenheid
een begrip van niks; alleen toegespitst
in tv-programma’s of als toegepaste ramp
laat ze zien waar ze nog steeds voor staat
een nietsontziende meedogenlozer doder

In dit land getemd door bestemmingsplannen
worden bruisende kanoavonturen aanbevolen
tochten naar beide polen om het smelten
van gletsjers met eigen ogen vast te leggen
binnenshuis verdelen muizen ondertussen de buit.



Uit: Bernlef: Kanttekeningen (Querido, 2010);

voorgedragen door Erik Boers van het Nieuwe Trivium in de coaching van de WaterNatuurlijk fractie van Waterschap De Dommel.